Praca w budżetówce to dobry wstęp do biznesu i większych pieniędzy
Jakub Gontarek, ekspert Konfederacji Lewiatan (Fot. serwis agencyjny MondayNews)
Mediana wynagrodzeń w administracji państwowej to ok. 3,5 tys. zł brutto. Dla dyrektorów – ponad 6 tys. zł. Na podobnych stanowiskach w sektorze prywatnym płace wynoszą 10-15 tys. zł. Ale zaletą budżetówki jest stabilność zatrudnienia i możliwość pozyskania unikalnej wiedzy, którą można później wykorzystać w biznesie. Praca w instytucjach państwowych może być atrakcyjna dla osób ceniących stabilność, umowę o pracę i tzw. trzynastki. To okazja dla wszystkich nastawionych na zdobywanie doświadczenia i późniejsze przejście do firm prywatnych. O ścieżkach kariery w sferze budżetowej mówi Jakub Gontarek, ekspert Konfederacji Lewiatan.
REKLAMA
Budżetówka obejmuje szeroki zakres instytucji, od administracji centralnej i terenowej, przez sÅ‚użby i ubezpieczenia spoÅ‚eczne, po ochronÄ™ zdrowia oraz edukacjÄ™. Na jakie atrakcyjne oferty mogÄ… liczyć osoby zainteresowane pracÄ… w tym obszarze?
Jakub Gontarek: Atrakcyjne sÄ… wszelkie stanowiska i branże wymagajÄ…ce wiedzy eksperckiej. Niekoniecznie muszÄ… to być posady urzÄ™dników administracji i innych instytucji paÅ„stwowych, potrzebni sÄ… też specjaliÅ›ci wykonujÄ…cy prace zlecone na ich rzecz. PrzykÅ‚adowo, brakuje ekspertów oceniajÄ…cych i tworzÄ…cych programy nauczania, dlatego też mogÄ… oni liczyć na wyższe wynagrodzenia. Wszystkie zawody wymagajÄ…ce dogÅ‚Ä™bnej znajomoÅ›ci specyfiki danej dziedziny i zasad funkcjonowania administracji zapewniajÄ… dość dobre warunki pÅ‚acowe. Ale należy pamiÄ™tać, że sÄ… one i tak niższe niż na podobnych stanowiskach w prywatnym sektorze. Dlatego w wielu instytucjach można zaobserwować deficyt pracowników, ponieważ fachowcy wybierajÄ… lepiej pÅ‚atnÄ… pracÄ™ w biznesie. A ci, którzy dodatkowo rozumiejÄ…, jak funkcjonuje paÅ„stwo, czÄ™sto pracujÄ… na styku administracji i biznesu, zwykle na umowy zlecenia i o dzieÅ‚o lub prowadzÄ… wÅ‚asnÄ…, z reguÅ‚y jednoosobowÄ… dziaÅ‚alność gospodarczÄ…. Zatem chÄ™tni do takiej pracy mogÄ… liczyć na dobre wynagrodzenie.
A co można powiedzieć tym, którzy chcÄ… pracować w budżetówce na etatach? Jakie otwierajÄ… siÄ™ przed nimi możliwoÅ›ci? Gdzie sÄ… najciekawsze miejsca pracy, lepiej opÅ‚acane?
Jakub Gontarek: To zależy przede wszystkim od zapotrzebowania na konkretne stanowiska. Branże sÄ… tu mniej istotne. Warto interesować siÄ™ ofertami dla specjalistów – zwykle zapewniajÄ… ciekawÄ… pracÄ™ i w miarÄ™ dobre zarobki. IstniejÄ… co prawda różnice w wynagrodzeniach w rozmaitych instytucjach finansowanych z budżetu, ale zalety zatrudnienia w administracji leżą gdzie indziej. To przede wszystkim stabilizacja, a także znacznie mniejsze ryzyko zwolnienia. Poza tym etaty wiążą siÄ™ z umowami o pracÄ™, obowiÄ…zujÄ… trzynaste pensje czy premie. A pracownicy otrzymujÄ… wszystkie regulaminowe Å›wiadczenia, niezależnie od koniunktury.
Na jakie płace mogą liczyć pracownicy?
Jakub Gontarek: Generalnie wynagrodzenia w budżetówce sÄ… niższe od tych w sektorze prywatnym, szczególnie na wyższych stanowiskach. PrzykÅ‚adowo, w przypadku kierowników dużych zespoÅ‚ów, czyli osób zajmujÄ…cych najwyższe pozycje, mediana zarobków przekracza 6 tys. zÅ‚. W biznesie porównywalne funkcje oznaczajÄ… pÅ‚ace rzÄ™du 10-15 tys. zÅ‚ i wiÄ™ksze w zależnoÅ›ci od wielkoÅ›ci firmy. W obszarach publicznych najwyższe zarobki oferuje administracja rzÄ…dowa, tj. ok. 3,9 tys. zÅ‚. W sÅ‚użbach mundurowych mamy 3,7 tys. zÅ‚, w wymiarze sprawiedliwoÅ›ci – 3,4 tys. zÅ‚, a w administracji terenowej – 3,2 tys. zÅ‚. Jak widać, rozpiÄ™tość jest niewielka. Co wiÄ™cej, jeÅ›li mediana dla caÅ‚ej administracji paÅ„stwowej wynosi 3,5 tys. zÅ‚, to dla górnego kwartyla jest równa 4,5 tys. zÅ‚. Innymi sÅ‚owy nie ma dużych różnic pomiÄ™dzy instytucjami paÅ„stwowymi, a dodatkowo wzrost dochodów w miarÄ™ awansów nie jest zbyt wysoki.
Jakie sÄ… Å›cieżki kariery? Do jakich celów mogÄ… dążyć osoby, które podejmÄ… pracÄ™ w instytucjach budżetowych?
Jakub Gontarek: Kierunek jest wÅ‚aÅ›ciwie jeden – po zdobyciu doÅ›wiadczenia w administracji, przejÅ›cie do przedsiÄ™biorstw prywatnych albo obszaru Å‚Ä…czenia biznesu z administracjÄ… w ramach wÅ‚asnej dziaÅ‚alnoÅ›ci gospodarczej. To może być najwiÄ™ksza korzyść dla pracownika, ponieważ w podmiotach paÅ„stwowych awans wynika praktycznie ze stażu pracy. Co kilka lat zmienia siÄ™ stanowisko na wyższe, ale może dojść do sytuacji, w której te możliwoÅ›ci siÄ™ koÅ„czÄ…, ponieważ kolejne stanowiska sÄ… już zajÄ™te. Trzeba czekać na ewentualny wakat. Z drugiej strony to Å›rodowisko daje możliwość zdobycia wiedzy, której nie majÄ… zatrudnieni w sektorze prywatnym. A wÅ‚aÅ›nie tam można jÄ… spożytkować. DoÅ›wiadczeni urzÄ™dnicy mogÄ… wspierać firmy dziÄ™ki dogÅ‚Ä™bnej znajomoÅ›ci mechanizmów dziaÅ‚aÅ„ instytucji sfery budżetowej. To bardzo dobra Å›cieżka rozwoju zawodowego. Druga możliwość dla osób Å›wietnie znajÄ…cych specyfikÄ™ dziaÅ‚ania danego resortu i zainteresowanych politykÄ…, to zaangażowanie siÄ™ w dziaÅ‚alność samorzÄ…dowÄ…. InteresujÄ…cÄ… alternatywÄ… sÄ… też spóÅ‚ki skarbu paÅ„stwa, gdzie pracownicy administracji mogÄ… z powodzeniem szukać pracy.
Jak to wyglÄ…da w przypadku administracji terenowej?
Jakub Gontarek: Podobnie. Natomiast w tym przypadku pojawiają się szanse przejścia do instytucji centralnych. Możliwa jest zmiana stanowiska na wyższe w innej instytucji. Tym bardziej, że można wykorzystać wiedzę o nowym projekcie, czy planach tworzenia nowego podmiotu publicznego.
Pracownicy budżetówki narzekajÄ… na zamrożenie zarobków. Czy mogÄ… liczyć na zmianÄ™ sytuacji i wzrost wynagrodzeÅ„?
Jakub Gontarek: Raczej nie, jednak wszystko zależy od tego, jak rzÄ…d bÄ™dzie odpowiadaÅ‚ na postulaty poszczególnych grup zawodowych. Obecnie wyzwaniem dla rzÄ…dzÄ…cych sÄ… pensje pracowników oÅ›wiaty, czy sÅ‚użby medycznej, Z drugiej strony możliwoÅ›ci finansowe budżetu sÄ… ograniczone i nie jest on z gumy. W grÄ™ wchodzÄ… raczej jednorazowe Å›wiadczenia dodatkowe, np. okolicznoÅ›ciowe premie. To poważny problem, ponieważ potrzebujemy nie tylko urzÄ™dników dbajÄ…cych o funkcjonowanie paÅ„stwa, a wysoko wykwalifikowanych specjalistów – nauczycieli, policjantów, pracowników wymiaru sprawiedliwoÅ›ci, pielÄ™gniarek i lekarzy. Samo poczucie stabilnoÅ›ci pracy może nie wystarczyć, by utrzymać zatrudnienie.
Na co w takim razie mogą liczyć kandydaci do pracy?
Jakub Gontarek: Poza stabilnym zatrudnieniem majÄ… szansÄ™ na naukÄ™ rozwiÄ…zaÅ„ administracyjnych majÄ…cych wpÅ‚yw na funkcjonowanie biznesu. PrzykÅ‚adowo, wiedza o dziaÅ‚alnoÅ›ci wymiaru sprawiedliwoÅ›ci w konkretnych obszarach bÄ™dzie pożądana w kancelariach prawnych i podatkowych. Znajomość systemu edukacji pozwoli zarabiać wiÄ™cej w prywatnym szkolnictwie czy zajmować siÄ™ przygotowywaniem programów szkoleÅ„ dla firm. Z kolei wiedza o metodach pozyskiwania finansowania z różnego rodzaju programów unijnych także zostanie chÄ™tnie wykorzystana przez sektor niepubliczny. Warto patrzeć nie tylko na rozwój pionowy (kolejne awanse), ale na możliwość pozyskania konkretnych nowych umiejÄ™tnoÅ›ci na porównywalnych stanowiskach specjalistów i ekspertów.
Jak wybierać potencjalne miejsca zatrudnienia?
Jakub Gontarek: Najlepiej wybierać instytucje inwestujÄ…ce w szkolenia i pozwalajÄ…ce na podnoszenie kompetencji w danym obszarze. Co wiÄ™cej, pracownicy – szczególnie w samorzÄ…dach – czÄ™sto rozwiÄ…zujÄ… problemy interesariuszy, a to niesie wiedzÄ™ o tym, dlaczego pewne procesy biznesowe nie funkcjonujÄ… i jak można je usprawnić. Należy jednak przygotować siÄ™ do zhierarchizowanej, pionowej struktury. W takich instytucjach czÄ™sto nie ma tzw. pÅ‚askiej struktury organizacyjnej, a relacje pomiÄ™dzy pracownikami podlegajÄ… formalnym regulacjom. Trzeba koniecznie mieć otwartÄ… gÅ‚owÄ™, umieć wyciÄ…gać wnioski, myÅ›leć analitycznie i patrzeć na dziaÅ‚ania administracji w kontekÅ›cie biznesu.
Jakub Gontarek: Atrakcyjne sÄ… wszelkie stanowiska i branże wymagajÄ…ce wiedzy eksperckiej. Niekoniecznie muszÄ… to być posady urzÄ™dników administracji i innych instytucji paÅ„stwowych, potrzebni sÄ… też specjaliÅ›ci wykonujÄ…cy prace zlecone na ich rzecz. PrzykÅ‚adowo, brakuje ekspertów oceniajÄ…cych i tworzÄ…cych programy nauczania, dlatego też mogÄ… oni liczyć na wyższe wynagrodzenia. Wszystkie zawody wymagajÄ…ce dogÅ‚Ä™bnej znajomoÅ›ci specyfiki danej dziedziny i zasad funkcjonowania administracji zapewniajÄ… dość dobre warunki pÅ‚acowe. Ale należy pamiÄ™tać, że sÄ… one i tak niższe niż na podobnych stanowiskach w prywatnym sektorze. Dlatego w wielu instytucjach można zaobserwować deficyt pracowników, ponieważ fachowcy wybierajÄ… lepiej pÅ‚atnÄ… pracÄ™ w biznesie. A ci, którzy dodatkowo rozumiejÄ…, jak funkcjonuje paÅ„stwo, czÄ™sto pracujÄ… na styku administracji i biznesu, zwykle na umowy zlecenia i o dzieÅ‚o lub prowadzÄ… wÅ‚asnÄ…, z reguÅ‚y jednoosobowÄ… dziaÅ‚alność gospodarczÄ…. Zatem chÄ™tni do takiej pracy mogÄ… liczyć na dobre wynagrodzenie.
A co można powiedzieć tym, którzy chcÄ… pracować w budżetówce na etatach? Jakie otwierajÄ… siÄ™ przed nimi możliwoÅ›ci? Gdzie sÄ… najciekawsze miejsca pracy, lepiej opÅ‚acane?
Jakub Gontarek: To zależy przede wszystkim od zapotrzebowania na konkretne stanowiska. Branże sÄ… tu mniej istotne. Warto interesować siÄ™ ofertami dla specjalistów – zwykle zapewniajÄ… ciekawÄ… pracÄ™ i w miarÄ™ dobre zarobki. IstniejÄ… co prawda różnice w wynagrodzeniach w rozmaitych instytucjach finansowanych z budżetu, ale zalety zatrudnienia w administracji leżą gdzie indziej. To przede wszystkim stabilizacja, a także znacznie mniejsze ryzyko zwolnienia. Poza tym etaty wiążą siÄ™ z umowami o pracÄ™, obowiÄ…zujÄ… trzynaste pensje czy premie. A pracownicy otrzymujÄ… wszystkie regulaminowe Å›wiadczenia, niezależnie od koniunktury.
Na jakie płace mogą liczyć pracownicy?
Jakub Gontarek: Generalnie wynagrodzenia w budżetówce sÄ… niższe od tych w sektorze prywatnym, szczególnie na wyższych stanowiskach. PrzykÅ‚adowo, w przypadku kierowników dużych zespoÅ‚ów, czyli osób zajmujÄ…cych najwyższe pozycje, mediana zarobków przekracza 6 tys. zÅ‚. W biznesie porównywalne funkcje oznaczajÄ… pÅ‚ace rzÄ™du 10-15 tys. zÅ‚ i wiÄ™ksze w zależnoÅ›ci od wielkoÅ›ci firmy. W obszarach publicznych najwyższe zarobki oferuje administracja rzÄ…dowa, tj. ok. 3,9 tys. zÅ‚. W sÅ‚użbach mundurowych mamy 3,7 tys. zÅ‚, w wymiarze sprawiedliwoÅ›ci – 3,4 tys. zÅ‚, a w administracji terenowej – 3,2 tys. zÅ‚. Jak widać, rozpiÄ™tość jest niewielka. Co wiÄ™cej, jeÅ›li mediana dla caÅ‚ej administracji paÅ„stwowej wynosi 3,5 tys. zÅ‚, to dla górnego kwartyla jest równa 4,5 tys. zÅ‚. Innymi sÅ‚owy nie ma dużych różnic pomiÄ™dzy instytucjami paÅ„stwowymi, a dodatkowo wzrost dochodów w miarÄ™ awansów nie jest zbyt wysoki.
Jakie sÄ… Å›cieżki kariery? Do jakich celów mogÄ… dążyć osoby, które podejmÄ… pracÄ™ w instytucjach budżetowych?
Jakub Gontarek: Kierunek jest wÅ‚aÅ›ciwie jeden – po zdobyciu doÅ›wiadczenia w administracji, przejÅ›cie do przedsiÄ™biorstw prywatnych albo obszaru Å‚Ä…czenia biznesu z administracjÄ… w ramach wÅ‚asnej dziaÅ‚alnoÅ›ci gospodarczej. To może być najwiÄ™ksza korzyść dla pracownika, ponieważ w podmiotach paÅ„stwowych awans wynika praktycznie ze stażu pracy. Co kilka lat zmienia siÄ™ stanowisko na wyższe, ale może dojść do sytuacji, w której te możliwoÅ›ci siÄ™ koÅ„czÄ…, ponieważ kolejne stanowiska sÄ… już zajÄ™te. Trzeba czekać na ewentualny wakat. Z drugiej strony to Å›rodowisko daje możliwość zdobycia wiedzy, której nie majÄ… zatrudnieni w sektorze prywatnym. A wÅ‚aÅ›nie tam można jÄ… spożytkować. DoÅ›wiadczeni urzÄ™dnicy mogÄ… wspierać firmy dziÄ™ki dogÅ‚Ä™bnej znajomoÅ›ci mechanizmów dziaÅ‚aÅ„ instytucji sfery budżetowej. To bardzo dobra Å›cieżka rozwoju zawodowego. Druga możliwość dla osób Å›wietnie znajÄ…cych specyfikÄ™ dziaÅ‚ania danego resortu i zainteresowanych politykÄ…, to zaangażowanie siÄ™ w dziaÅ‚alność samorzÄ…dowÄ…. InteresujÄ…cÄ… alternatywÄ… sÄ… też spóÅ‚ki skarbu paÅ„stwa, gdzie pracownicy administracji mogÄ… z powodzeniem szukać pracy.
Jak to wyglÄ…da w przypadku administracji terenowej?
Jakub Gontarek: Podobnie. Natomiast w tym przypadku pojawiają się szanse przejścia do instytucji centralnych. Możliwa jest zmiana stanowiska na wyższe w innej instytucji. Tym bardziej, że można wykorzystać wiedzę o nowym projekcie, czy planach tworzenia nowego podmiotu publicznego.
Pracownicy budżetówki narzekajÄ… na zamrożenie zarobków. Czy mogÄ… liczyć na zmianÄ™ sytuacji i wzrost wynagrodzeÅ„?
Jakub Gontarek: Raczej nie, jednak wszystko zależy od tego, jak rzÄ…d bÄ™dzie odpowiadaÅ‚ na postulaty poszczególnych grup zawodowych. Obecnie wyzwaniem dla rzÄ…dzÄ…cych sÄ… pensje pracowników oÅ›wiaty, czy sÅ‚użby medycznej, Z drugiej strony możliwoÅ›ci finansowe budżetu sÄ… ograniczone i nie jest on z gumy. W grÄ™ wchodzÄ… raczej jednorazowe Å›wiadczenia dodatkowe, np. okolicznoÅ›ciowe premie. To poważny problem, ponieważ potrzebujemy nie tylko urzÄ™dników dbajÄ…cych o funkcjonowanie paÅ„stwa, a wysoko wykwalifikowanych specjalistów – nauczycieli, policjantów, pracowników wymiaru sprawiedliwoÅ›ci, pielÄ™gniarek i lekarzy. Samo poczucie stabilnoÅ›ci pracy może nie wystarczyć, by utrzymać zatrudnienie.
Na co w takim razie mogą liczyć kandydaci do pracy?
Jakub Gontarek: Poza stabilnym zatrudnieniem majÄ… szansÄ™ na naukÄ™ rozwiÄ…zaÅ„ administracyjnych majÄ…cych wpÅ‚yw na funkcjonowanie biznesu. PrzykÅ‚adowo, wiedza o dziaÅ‚alnoÅ›ci wymiaru sprawiedliwoÅ›ci w konkretnych obszarach bÄ™dzie pożądana w kancelariach prawnych i podatkowych. Znajomość systemu edukacji pozwoli zarabiać wiÄ™cej w prywatnym szkolnictwie czy zajmować siÄ™ przygotowywaniem programów szkoleÅ„ dla firm. Z kolei wiedza o metodach pozyskiwania finansowania z różnego rodzaju programów unijnych także zostanie chÄ™tnie wykorzystana przez sektor niepubliczny. Warto patrzeć nie tylko na rozwój pionowy (kolejne awanse), ale na możliwość pozyskania konkretnych nowych umiejÄ™tnoÅ›ci na porównywalnych stanowiskach specjalistów i ekspertów.
Jak wybierać potencjalne miejsca zatrudnienia?
Jakub Gontarek: Najlepiej wybierać instytucje inwestujÄ…ce w szkolenia i pozwalajÄ…ce na podnoszenie kompetencji w danym obszarze. Co wiÄ™cej, pracownicy – szczególnie w samorzÄ…dach – czÄ™sto rozwiÄ…zujÄ… problemy interesariuszy, a to niesie wiedzÄ™ o tym, dlaczego pewne procesy biznesowe nie funkcjonujÄ… i jak można je usprawnić. Należy jednak przygotować siÄ™ do zhierarchizowanej, pionowej struktury. W takich instytucjach czÄ™sto nie ma tzw. pÅ‚askiej struktury organizacyjnej, a relacje pomiÄ™dzy pracownikami podlegajÄ… formalnym regulacjom. Trzeba koniecznie mieć otwartÄ… gÅ‚owÄ™, umieć wyciÄ…gać wnioski, myÅ›leć analitycznie i patrzeć na dziaÅ‚ania administracji w kontekÅ›cie biznesu.
PRZECZYTAJ JESZCZE
