Kobiety często nie sięgają po najwyższe stanowiska naukowe z powodu braku wiary w siebie

11 lutego obchodzimy Międzynarodowy Dzień Kobiet i Dziewcząt w Nauce, ustanowiony przez ONZ w 2016 roku. Jego celem jest zwrócenie uwagi na rolę kobiet w naukach ścisłych i technicznych oraz zmniejszenie barier, które utrudniają im rozwój kariery naukowej.

Na przestrzeni ostatnich lat można zauważyć wzrost liczby kobiet studiujących kierunki techniczne oraz rozwijających kariery naukowe. Jednak wciąż istnieją dziedziny, w których obecność kobiet jest znikoma.

"Mamy coraz więcej dziewczyn, zarówno studentek, jak i naukowczyń, ale na kierunkach takich jak mechatronika, elektrotechnika czy automatyka kobiety stanowią jedynie od 2 do 5 proc. studentów" – powiedziała PAP prof. dr hab. inż. Anna Chrobok, prorektor ds. studenckich i kształcenia Politechniki Śląskiej.

Prorektor zaznaczyła również, że choć wśród doktorantów i młodych asystentów odsetek kobiet sięga nawet 30-40 proc., to w miarę awansu w strukturze akademickiej ich liczba maleje. Kobiety rzadziej niż mężczyźni decydują się na wystąpienie z wnioskiem habilitacyjnym, a stanowiska profesorskie zajmują jeszcze rzadziej. Zdaniem profesor Chrobok, wynika to nie z braku kompetencji, lecz z braku wiary w siebie.

"Kobiety są bardzo pracowite, ambitne i zdolne, ale często nie sięgają po najwyższe stanowiska. Jednym z powodów, dla których kobiety rzadziej wybierają nauki techniczne są utrwalone społecznie stereotypy" – podkreśliła prof. Chrobok.

Profesor zauważyła, że od najmłodszych lat dziewczynki częściej otrzymują do zabawy lalki, a chłopcy – klocki i samochody, co wpływa na ich późniejsze zainteresowania.

"To się zmienia, ale nadal pokutuje przekonanie, że kobiety lepiej sprawdzają się w naukach humanistycznych" – zaznaczyła prorektor. "Nie ma żadnych naukowych dowodów na to, że kobiety mają mniejsze predyspozycje do nauk ścisłych. Przeciwnie, często są bardziej dokładne i sumienne niż mężczyźni" - dodała.

Jednym z kluczowych wyzwań, które mogą spowolnić karierę naukową kobiet, jest macierzyństwo. "Wśród moich doktorantów widzę, że w partnerskich małżeństwach oboje starają się wspierać swoje kariery zawodowe. Dwie moje najzdolniejsze doktorantki, które obecnie mają bardzo dobre pozycje na uczelniach na świecie, są w związkach, gdzie partner naprawdę bardzo angażuje się w życie rodzinne" – podkreśliła prof. Chrobok.

Podkreśliła, że przełamywanie tych schematów staje się jednym z priorytetów wielu uczelni, w tym Politechniki Śląskiej. Jednym z rozwiązań jest promowanie tzw. STEM (ang. Science, Technology, Engineering, Mathematics - czyli nauka, technologia, inżynieria, matematyka) wśród dziewcząt już na etapie szkoły podstawowej i średniej. W ramach współpracy z firmami i instytucjami uczelnia organizuje warsztaty, konkursy oraz programy mentorskie dla dziewcząt zainteresowanych naukami ścisłymi.

Jak zaznaczyła profesor Chrobok, uczelnia od czterech semestrów realizuje również program bazujący na metodzie kształcenia zorientowanego projektowo, w którym uczestniczy około 150 uczniów szkół średnich w semestrze. Liczba dziewcząt w tych programach rośnie, choć nadal nie osiąga poziomu 50 proc.

Dodatkowo, w ramach europejskiego projektu Uniwersytetu Europejskiego EURECA-PRO, który Politechnika Śląska współtworzy z ośmioma zagranicznymi szkołami wyższymi, uczelnia promuje aktywność kobiet w badaniach naukowych, przyznając im dodatkowe punkty w konkursach organizowanych dla studentów.

"Musimy działać na rzecz kształcenia dziewczynek pod kątem nauk ścisłych już od wczesnych lat. Uczelnia podejmuje inicjatywy, takie jak warsztaty w szkołach średnich czy programy badawcze dla uczennic, aby zainteresować je kierunkami technicznymi i inżynierskimi" - powiedziała profesor.

Na Politechnice Śląskiej po raz pierwszy w 80-letniej historii uczelni dwie kobiety objęły stanowiska prorektorskie. To ważny krok w kierunku większej reprezentacji kobiet w strukturach kierowniczych uczelni technicznych.

Aby zwiększyć udział kobiet na stanowiskach kierowniczych, Politechnika Śląska wdrożyła Plan Równości Płci. Jego celem jest eliminacja dyskryminacji i uprzedzeń w środowisku akademickim oraz wsparcie kobiet w dążeniu do awansu naukowego. Prowadzone są badania statystyczne, ankiety oraz warsztaty, które mają na celu nie tylko monitorowanie sytuacji, ale także wzmacnianie przedsiębiorczości kobiet.

"Musimy być bardziej przebojowe i uwierzyć w siebie" – apelowała prof. Chrobok. "Jest dobry czas dla kobiet w nauce, musimy tylko odważniej sięgać po swoje" – podsumowała.

Julia Szymańska (PAP)

jms/ bar/ lm/