„Mówiąc nigdy więcej mieliśmy nadzieje, że wielka tragedia nigdy się już nie wydarzy; myliliśmy się, nienawiść ciągle zbiera swoje żniwo" – mówiła przewodnicząca Gminy Wyznaniowej Żydowskiej we Wrocławiu Klara Kołodziejska-Połtyn.
Marsz wyruszył spod Synagogi pod Białym Bocianem i zakończył się pod pomnikiem upamiętniającym spaloną podczas Nocy Kryształowej synagogę przy ul. Łąkowej.
Rozpoczynając marsza Klara Kołodziejska–Połtyn podkreśliła, że Nocy Kryształowa doprowadziła do największej tragedii ludzkości. "Zamordowanych zostało 6 mln Żydów, ale zginęło około 60 mln ludzi na całym świecie. Mieliśmy nadzieję, że przypominanie o tej ogromnej tragedii spowoduje, że to się już nigdy więcej nie wydarzy. Myliliśmy się, nienawiść ma się świetnie i ciągle zbiera swoje żniwo” – mówiła.
Jak podkreśliła, antysemityzm „był zawsze”. „On tylko rośnie; rośnie w momentach, kiedy mu się na to pozwala” – zaznaczyła Kołodziejska-Połtyn. Zwróciła uwagę, że „nienawiść nie hamuje i nie kończy się na Żydach”. „To się tylko od Żydów zaczyna” – podkreśliła.
Wicewojewoda dolnośląski Piotr Kozdrowicki zauważył, że podczas Nocy Kryształowej zniszczono lub spalono co najmniej 1,4 tys. synagog, 7,5 tys. sklepów, domów, warsztatów oraz fabryk, zamordowano co najmniej 91 osób, a tysiące kolejny aresztowano i osadzono w Dachau i Buchenwaldzie.
„Ta noc nie wzięła się znikąd, była poprzedzona latami propagandy, była poprzedzona latami kłamstw i oszczerstw. Te mechanizmy działaj także dziś pod różnymi formami i nazwami, w wielu miejscach. Po 86 latach mamy obowiązek nie tylko przypominać o historii, ale przede wszystkim działać tu i teraz; jedynym co może zdusić nienawiść w zarodku jest nasze działanie i zaangażowanie” – mówił wicewojewoda.
Konsul generalny Niemiec we Wrocławiu Martin Kremer również przypomniał wydarzenia sprzed 86 lat. "Podczas Nocy Kryształowej moi rodacy rozpętali przerażającą falę przemocy wobec Żydów. Ta noc stoi przed nami jako pomnik nie tylko dla ofiar, które doświadczył niewyobrażalnego cierpienia, ale także jako przypomnienie jak krucha jest ludzka godność i pokój – właśnie jak kryształ” – powiedział Kremer.
Konsul podkreślił, że Wrocław przez wieki był domem dla ludzi różnych kultur i religii. „To miasto przypomina nam, że różnorodność nie jest słabością, ale siłą” – zaznaczył.
Noc Kryształowa to pogrom ludności żydowskiej w Niemczech, który miał miejsce w nocy z 9 na 10 listopada 1938 r. Do pogromów, które miały zorganizowany charakter, doszło też w wielu miastach ówczesnego Dolnego Śląska. Podczas Nocy Kryształowej spalono kilkaset synagog na terenie Niemiec, zbezczeszczono cmentarze żydowskie oraz kilka tysięcy sklepów i mieszkań żydowskich. Tej nocy zginęło blisko stu Żydów, a ponad dwadzieścia tysięcy wkrótce zostało osadzonych w obozach koncentracyjnych.(PAP)
pdo/ par/
Materiały sygnowane skrótem „PAP” stanowią element Serwisów Informacyjnych PAP, będących bazami danych, których producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez [nazwa administratora portalu] na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione. PAP S.A. zastrzega, iż dalsze rozpowszechnianie materiałów, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt. b) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jest zabronione.
