REKLAMA
Przekład tego terminu na język polski stanowi znaczne wyzwanie. Najczęściej używane są takie określenia jak „medycyna oparta na dowodach naukowych” lub „medycyna oparta na faktach”. Polski Instytut Medycyny Opartej na Dowodach uważa jednak, że żadne z tych tłumaczeń w pełni nie oddaje istoty tego istotnego elementu praktyki lekarskiej.
EBM opiera się na mądrym wykorzystaniu informacji z badań naukowych do podejmowania decyzji klinicznych. To praktyka medycyny, która łączy wiedzę kliniczną z najlepszymi dostępnymi danymi z badań naukowych. Zanim lekarz skorzysta z dowodów naukowych, musi prawidłowo zdiagnozować sytuację kliniczną, ustalając opcje postępowania. Umiejętności i doświadczenie lekarza są kluczowe w tym procesie.
Najlepsze dostępne dowody naukowe to rezultaty istotnych badań w dziedzinie ochrony zdrowia, zwłaszcza randomizowanych badań klinicznych. Ważne są również badania markerów prognostycznych, skuteczności i bezpieczeństwa terapii. Lekarz powinien umiejętnie wyszukiwać, oceniać i stosować te dowody, dostosowując je do konkretnego pacjenta.
Połączenie rozpoznania sytuacji klinicznej, danych klinicznych, doświadczenia lekarza i preferencji pacjenta tworzy współczesną sztukę lekarską oraz całość EBM. To podejście jest obecne nie tylko w medycynie, ale także w innych dziedzinach klinicznych, takich jak pielęgniarstwo, stomatologia, fizjoterapia i farmakologia. Zasady EBM mają zastosowanie nie tylko do praktyki indywidualnej, ale także do instytucji i całego systemu opieki zdrowotnej. Wszyscy decydenci dotyczący organizacji, funkcjonowania i finansowania systemu ochrony zdrowia powinni dobrze znać i zrozumieć te zasady.
Jako pioniera medycyny opartej na faktach często przywołuje się Ignaza Semmelweisa, lekarza z Wiednia, który w 1840 r. korzystając z analizy statystycznej, zauważył związek pomiędzy umieralnością kobiet na oddziale położniczym a praktyką lekarzy w prosektorium. Na tej podstawie doszedł do wniosku, że infekcje poporodowe muszą być spowodowane czynnikiem zakaźnym przenoszonym przez lekarzy. Semmelweis, bazując na tej obserwacji, skutecznie zmniejszył wskaźnik zgonów wśród kobiet po porodzie z 12% do 2%, wprowadzając obowiązkową procedurę dezynfekcji rąk przez lekarzy opuszczających prosektorium. Warto jednak zaznaczyć, że mimo sukcesu w praktyce, nie był w stanie dokładnie wyjaśnić mechanizmu zakażenia, a Ludwik Pasteur przedstawił pełniejsze wyjaśnienie tego zjawiska dopiero dwadzieścia lat później.
EBM nie sprowadza się jedynie do wykorzystywania statystyki i metod epidemiologii. Twierdzenie stworzone przez twórcę EBM, G. Guyatta, o „najlepszych dostępnych dowodach” nie wyklucza korzystania nawet z mniej pewnych doniesień naukowych, takich jak opisy przypadków, jeśli nie istnieją lepsze lub nie są aktualnie dostępne. To sprawia, że EBM jest podejściem elastycznym, otwartym na nowe idee, co widoczne jest w ewolucji „medycyny opartej na faktach” z buntowniczego nurtu lat 80. do obecnie dominującego podejścia integrującego.
To integrujące podejście, czasem żartobliwie nazywane „fakty oparte na medycynie”, przywraca roli indywidualnego doświadczenia lekarza, patofizjologii oraz wartości pacjenta równorzędne znaczenie w podejmowaniu decyzji medycznych, co stanowi istotną zmianę w podejściu do EBM.
EBM opiera się na mądrym wykorzystaniu informacji z badań naukowych do podejmowania decyzji klinicznych. To praktyka medycyny, która łączy wiedzę kliniczną z najlepszymi dostępnymi danymi z badań naukowych. Zanim lekarz skorzysta z dowodów naukowych, musi prawidłowo zdiagnozować sytuację kliniczną, ustalając opcje postępowania. Umiejętności i doświadczenie lekarza są kluczowe w tym procesie.
Najlepsze dostępne dowody naukowe to rezultaty istotnych badań w dziedzinie ochrony zdrowia, zwłaszcza randomizowanych badań klinicznych. Ważne są również badania markerów prognostycznych, skuteczności i bezpieczeństwa terapii. Lekarz powinien umiejętnie wyszukiwać, oceniać i stosować te dowody, dostosowując je do konkretnego pacjenta.
Połączenie rozpoznania sytuacji klinicznej, danych klinicznych, doświadczenia lekarza i preferencji pacjenta tworzy współczesną sztukę lekarską oraz całość EBM. To podejście jest obecne nie tylko w medycynie, ale także w innych dziedzinach klinicznych, takich jak pielęgniarstwo, stomatologia, fizjoterapia i farmakologia. Zasady EBM mają zastosowanie nie tylko do praktyki indywidualnej, ale także do instytucji i całego systemu opieki zdrowotnej. Wszyscy decydenci dotyczący organizacji, funkcjonowania i finansowania systemu ochrony zdrowia powinni dobrze znać i zrozumieć te zasady.
Jako pioniera medycyny opartej na faktach często przywołuje się Ignaza Semmelweisa, lekarza z Wiednia, który w 1840 r. korzystając z analizy statystycznej, zauważył związek pomiędzy umieralnością kobiet na oddziale położniczym a praktyką lekarzy w prosektorium. Na tej podstawie doszedł do wniosku, że infekcje poporodowe muszą być spowodowane czynnikiem zakaźnym przenoszonym przez lekarzy. Semmelweis, bazując na tej obserwacji, skutecznie zmniejszył wskaźnik zgonów wśród kobiet po porodzie z 12% do 2%, wprowadzając obowiązkową procedurę dezynfekcji rąk przez lekarzy opuszczających prosektorium. Warto jednak zaznaczyć, że mimo sukcesu w praktyce, nie był w stanie dokładnie wyjaśnić mechanizmu zakażenia, a Ludwik Pasteur przedstawił pełniejsze wyjaśnienie tego zjawiska dopiero dwadzieścia lat później.
EBM nie sprowadza się jedynie do wykorzystywania statystyki i metod epidemiologii. Twierdzenie stworzone przez twórcę EBM, G. Guyatta, o „najlepszych dostępnych dowodach” nie wyklucza korzystania nawet z mniej pewnych doniesień naukowych, takich jak opisy przypadków, jeśli nie istnieją lepsze lub nie są aktualnie dostępne. To sprawia, że EBM jest podejściem elastycznym, otwartym na nowe idee, co widoczne jest w ewolucji „medycyny opartej na faktach” z buntowniczego nurtu lat 80. do obecnie dominującego podejścia integrującego.
To integrujące podejście, czasem żartobliwie nazywane „fakty oparte na medycynie”, przywraca roli indywidualnego doświadczenia lekarza, patofizjologii oraz wartości pacjenta równorzędne znaczenie w podejmowaniu decyzji medycznych, co stanowi istotną zmianę w podejściu do EBM.
PRZECZYTAJ JESZCZE
